5 Quy Tắc An Toàn Điện Thiết Yếu Doanh Nghiệp Cần Nắm Rõ

Điện năng mang lại lợi ích vô cùng lớn trong sản xuất công nghiệp. Tuy nhiên, điện luôn tiềm ẩn nguy cơ tai nạn nghiêm trọng nếu không được quản lý và sử dụng đúng cách. Nhận thức rõ điều này, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 62/2025/NĐ-CP kèm theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn điện (QCVN 01:2020/BCT) để tạo hành lang pháp lý, yêu cầu mọi tổ chức, cá nhân phải tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp bảo đảm an toàn. Trong bài viết này, HTB LASAFCO sẽ tổng hợp 5 quy tắc an toàn điện thiết yếu, là kim chỉ nam cho mọi công việc liên quan đến điện, hãy cùng theo dõi nhé.

5 Quy tắc an toàn điện cốt lõi: Chi tiết và ứng dụng theo quy định

5 quy tắc này là sự cụ thể hóa các biện pháp tổ chức và kỹ thuật nhằm chuẩn bị nơi làm việc an toàn, được quy định chi tiết trong các văn bản hướng dẫn nghiệp vụ và QCVN 01:2020/BCT.

Quy tắc 1: Chuẩn bị nghiêm ngặt và ngắt nguồn hoàn toàn (Biện pháp tổ chức & kỹ thuật)

Đây là bước đi đầu tiên và quan trọng nhất, nhấn mạnh yêu cầu “phải xem mọi thiết bị, đường dây là có điện cho đến khi được kiểm tra không còn điện”.

Điều đầu tiên, lập và phê duyệt Phiếu/Lệnh công tác (Theo biện pháp tổ chức). Theo tinh thần của Nghị định 62/2025/NĐ-CP và QCVN 01:2020/BCT, mọi công việc liên quan đến vận hành, sửa chữa, xây lắp điện phải có Phiếu công tác hoặc Lệnh công tác được phê duyệt bởi người có thẩm quyền. Phiếu công tác phải ghi rõ phạm vi, nội dung công việc, biện pháp an toàn đã thực hiện, người chỉ huy, người cho phép làm việc và thành viên đơn vị công tác. Việc này nhằm xác định rõ trách nhiệm và phạm vi an toàn.

Thứ hai, cắt điện và ngăn ngừa cấp điện trở lại (Biện pháp kỹ thuật). Bạn cần thực hiện cắt điện ở tất cả các nguồn có thể cấp điện đến nơi làm việc (cả nguồn chính và nguồn ngược). Biện pháp ngăn ngừa bao gồm treo biển cấm theo đúng quy định (“Cấm đóng điện! Có người đang làm việc”, “Không được thao tác!”…) tại các thiết bị đóng cắt (dao cách ly, cầu dao, máy cắt) và khóa cố định tay truyền động của thiết bị đóng cắt để đảm bảo không ai vô ý đóng điện trở lại.

Quy tắc 2: Kiểm tra không còn điện (Biện pháp kỹ thuật bắt buộc)

Sau khi cắt điện và ngăn ngừa cấp điện, việc kiểm tra không còn điện là bước không thể bỏ qua để xác nhận đã cách ly hoàn toàn nguồn điện.

Bạn cần sử dụng thiết bị kiểm tra điện áp (Bút thử điện) đã được kiểm định, còn hạn sử dụng, phù hợp với cấp điện áp và được thử lại ngay trước và sau khi kiểm tra. Đồng thời tiến hành kiểm tra trên tất cả các pha, các mạch điện, cả ở phía nguồn và phía phụ tải.

Theo QCVN 01:2020/BCT quy định rõ: Việc kiểm tra không còn điện phải do người có trách nhiệm (thường là người chỉ huy trực tiếp hoặc người cấp phép) thực hiện và chịu trách nhiệm xác nhận.

Quy tắc 3: Tiếp đất và ngắn mạch (Biện pháp kỹ thuật bảo vệ tuyệt đối)

Tiếp đất di động (hoặc cố định) và nối ngắn mạch là biện pháp kỹ thuật cuối cùng và là lớp bảo vệ tuyệt đối để phòng tránh tai nạn do điện cảm ứng, điện cấp ngược hoặc thao tác nhầm.

Mục đích:

• Tiếp đất: Đảm bảo điện áp tại nơi làm việc bằng 0. Nếu vô tình có điện trở lại (do phóng điện cảm ứng, sét đánh, hoặc cấp nhầm), dòng điện sẽ được dẫn xuống đất một cách an toàn.

• Nối ngắn mạch: Loại bỏ sự chênh lệch điện áp nguy hiểm giữa các pha hoặc giữa pha với đất.

Yêu cầu kỹ thuật:

• Phải tiếp đất trước, sau đó mới nối ngắn mạch và tháo ngược lại quy trình.

• Dây tiếp đất di động phải là loại chuyên dụng, có tiết diện đủ lớn, được nối vào lưới tiếp đất chung hoặc cọc tiếp đất tạm thời chắc chắn.

• Thao tác phải dùng sào cách điện và găng tay cách điện phù hợp với cấp điện áp. Tuân thủ đúng quy định tại Chương III và Chương IV của Nghị định 62/2025/NĐ-CP về trang bị bảo hộ và huấn luyện an toàn.

Quy tắc 4: Thiết lập vùng làm việc an toàn (Biện pháp kỹ thuật hạn chế)

Sau khi đã cắt điện, kiểm tra không còn điện và tiếp đất, cần thiết lập ranh giới rõ ràng cho vùng làm việc.

• Rào chắn và dấu hiệu: Sử dụng hàng rào, dây cảnh báo và các biển báo an toàn điện (“Khu vực làm việc”, “Nguy hiểm điện áp cao”…) theo quy chuẩn để xác định ranh giới khu vực được phép làm việc và khu vực lân cận có điện (nếu có).

• Khoảng cách an toàn: Cần tuân thủ nghiêm ngặt khoảng cách an toàn phóng điện theo QCVN 01:2020/BCT đối với các phần tử mang điện không được cắt điện (nếu khu vực làm việc nằm gần khu vực có điện). Khoảng cách này phải được đo đạc và đảm bảo bằng các biện pháp cách ly vật lý.

• Giám sát: Phải có Người giám sát an toàn điện (đã được huấn luyện và cấp thẻ an toàn điện theo Nghị định 62/2025/NĐ-CP) thường xuyên có mặt để theo dõi, ngăn chặn các hành vi vi phạm vùng an toàn.

Quy tắc 5: Huấn luyện, trang bị và cấp cứu (Biện pháp tổ chức và cá nhân)

Đây là quy tắc bao trùm, đảm bảo yếu tố con người là chủ thể an toàn:

Một là, huấn luyện và cấp thẻ an toàn điện (Yêu cầu pháp lý). Theo Khoản 1 Điều 17 Nghị định 62/2025/NĐ-CP yêu cầu người lao động làm công việc điện phải được đào tạo nghiệp vụ, kỹ thuật và được huấn luyện, cấp Thẻ an toàn điện theo quy định. Việc huấn luyện phải đạt yêu cầu sát hạch để xếp Bậc an toàn điện (từ 1/5 đến 5/5). HTB LASAFCO là đơn vị hàng đầu trong việc cung cấp các khóa huấn luyện này.

Hai là, trang bị bảo hộ cá nhân (PPE). Người lao động phải được trang bị đầy đủ và sử dụng đúng cách các Phương tiện bảo vệ cá nhân theo quy định. Bao gồm: găng tay cách điện, giày/ủng cách điện, mũ bảo hộ, kính bảo hộ, dây an toàn. Các dụng cụ này phải được kiểm định định kỳ theo tiêu chuẩn kỹ thuật an toàn điện.

Ba là, sơ cứu và cấp cứu. Tất cả nhân viên làm việc về điện phải được huấn luyện thuần thục về phương pháp tách nạn nhân ra khỏi nguồn điện và kỹ thuật sơ cấp cứu người bị tai nạn điện (Hồi sức tim phổi – CPR). Chính phương pháp này sẽ nhằm giảm thiểu tối đa hậu quả của tai nạn.

>> Xem thêm: Đào Tạo An Toàn Vệ Sinh Lao Động: Giải Pháp Toàn Diện Bảo Vệ Nguồn Lực Phát Triển Doanh Nghiệp

Vai trò của doanh nghiệp trong việc tuân thủ 5 Quy tắc an toàn điện

Nghị định 62/2025/NĐ-CP không chỉ đặt ra quy tắc mà còn quy định rõ Trách nhiệm của tổ chức, cá nhân hoạt động điện lực. Các doanh nghiệp cần:

• Hoàn thiện Hồ sơ pháp lý: Có đầy đủ nội quy, quy trình, sơ đồ lưới điện, nhật ký vận hành, hồ sơ quản lý về an toàn điện trên cơ sở QCVN 01:2020/BCT (Điều 17).

• Đảm bảo chất lượng tiết bị: Sử dụng dây dẫn điện, thiết bị điện bảo đảm chất lượng sản phẩm, hàng hóa theo quy định và phù hợp với tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật.

• Kiểm tra và báo cáo: Thực hiện việc kiểm tra, bảo trì, sửa chữa định kỳ hệ thống điện. Thống kê, báo cáo về sự cố, tai nạn điện theo quy định của pháp luật.

Các đơn vị chuyên nghiệp như HTB LASAFCO sẽ giúp doanh nghiệp thực hiện các công tác Thí nghiệm định kỳ, Kiểm định thiết bị và Huấn luyện an toàn điện, đảm bảo hệ thống và nhân lực luôn đáp ứng các yêu cầu khắt khe của Nghị định 62/2025/NĐ-CP.

>> Xem thêm: Xác Định Đối Tượng và Thời Gian Huấn Luyện Cho 6 Nhóm Huấn Luyện An Toàn

Kết luận

5 quy tắc an toàn điện trên không chỉ là danh sách các hành động riêng lẻ. Đó là một quy trình khép kín, được thiết lập nhằm đảm bảo môi trường làm việc không có nguy cơ về điện.

HTB LASAFCO cam kết đồng hành cùng Quý Doanh nghiệp, cung cấp các giải pháp toàn diện về an toàn điện tối ưu. Hãy liên hệ với HTB LASAFCO ngay hôm nay để được tư vấn chi tiết về các giải pháp an toàn điện tuân thủ pháp luật mới nhất!

Liên hệ với HTB để được tư vấn chương trình đào tạo phù hợp nhất!

• Địa chỉ: Số 84 ngõ 255 Lĩnh Nam, P. Vĩnh Hưng, Hà Nội

• Văn phòng giao dịch: LK14-TT2, 96-96B Nguyễn Huy Tưởng, P. Thanh Xuân Trung, Hà Nội

• Văn phòng tại Quảng Ninh: Lô HA 13-1 khu Little Việt Nam, P. Bãi Cháy, tỉnh Quảng Ninh

• Hotline: 093 333 11 81

• Email: info@htblasafco.com