An Toàn Lao Động Trong Xây Dựng: Bảo Vệ Năng Suất Từ Gốc

Ngành xây dựng là trụ cột của sự phát triển hạ tầng, nhưng đồng thời cũng là môi trường lao động phức tạp, tiềm ẩn nhiều mối nguy hiểm nhất. Từ các công việc trên cao, làm việc với máy móc khổng lồ, đến việc tiếp xúc với vật liệu nặng, nguy cơ tai nạn lao động luôn hiện hữu. Chính vì vậy, Chính phủ Việt Nam đã ban hành các quy định rất nghiêm ngặt về An toàn, Vệ sinh Lao động (ATVSLĐ). Bài viết này sẽ đi sâu vào an toàn lao động trong xây dựng, nhằm giúp doanh nghiệp và người lao động hiểu rõ yêu cầu pháp lý, từ đó thiết lập các biện pháp kiểm soát rủi ro hiệu quả, đảm bảo tuyệt đối an toàn lao động.

Phạm vi công việc phải đảm bảo an toàn lao động trong xây dựng

Theo Thông tư 06/2020/TT-BLĐTBXH, các công việc xây dựng được xếp vào danh mục yêu cầu nghiêm ngặt về ATVSLĐ bao gồm một chuỗi hoạt động kéo dài từ lúc hình thành dự án đến khi công trình đi vào hoạt động:

• Giám sát thi công;

• Khảo sát xây dựng;

• Thi công, lắp đặt đối với công trình;

• Sửa chữa, cải tạo, di dời, tu bổ, phục hồi, phá dỡ công trình;

• Bảo hành, bảo trì công trình;

• Vận hành, chạy thử công trình.

Sự bao quát này cho thấy, trách nhiệm đảm bảo an toàn lao động trong xây dựng không chỉ giới hạn ở đội ngũ công nhân trực tiếp thi công, mà còn mở rộng sang các vai trò quản lý, kỹ thuật và dịch vụ hậu kỳ.

Trách nhiệm pháp lý cốt lõi và biện pháp kiểm soát

Để quản lý rủi ro trong các công việc về an toàn lao động trong xây dựng, doanh nghiệp và người sử dụng lao động (NSDLĐ) phải tập trung vào ba trụ cột pháp lý chính: Huấn luyện, Kế hoạch/Biện pháp và Giám sát.

Huấn luyện an toàn – Yêu cầu bắt buộc

Căn cứ theo Nghị định 44/2016/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung), người lao động thực hiện các công việc kể trên được xếp vào nhóm 3 và phải được huấn luyện ATVSLĐ định kỳ và cấp thẻ an toàn:

• Đối tượng: Công nhân trực tiếp thi công, thợ vận hành máy móc, người làm công tác sửa chữa, bảo trì, tháo dỡ,…

• Thời gian Huấn luyện: Tổng thời gian huấn luyện lần đầu tối thiểu là 24 giờ.

• Nội dung: Tập trung vào các yếu tố nguy hiểm, có hại tại nơi làm việc; kỹ thuật an toàn cụ thể cho công việc được giao (như an toàn trên cao, an toàn thiết bị nâng hạ, an toàn điện, an toàn hố đào…) và cách xử lý tình huống khẩn cấp.

• Cấp Thẻ an toàn: Sau khi hoàn thành khóa huấn luyện và kiểm tra đạt yêu cầu, người lao động phải được cấp thẻ an toàn theo mẫu quy định. Không có thẻ an toàn, người lao động không được phép làm các công việc này.

>> Xem thêm: Tối Ưu Hiệu Suất, Bảo Vệ Tài Sản Với Chiến Lược Huấn Luyện An Toàn Vệ Sinh Lao Động

Lập kế hoạch và biện pháp thi công an toàn trong xây dựng

Đối với công trình xây dựng, việc lập Biện pháp thi công an toàn là trách nhiệm pháp lý cốt lõi của nhà thầu. Đây là yêu cầu bắt buộc theo Luật Xây dựng và Luật ATVSLĐ:

• Phân tích Rủi ro: Phải nhận diện đầy đủ các mối nguy hiểm (Hazard) và đánh giá rủi ro (Risk Assessment) cho từng hạng mục công việc (ví dụ: lắp đặt giàn giáo, thi công kết cấu, tháo dỡ).

• Biện pháp Chi tiết: Kế hoạch phải bao gồm các quy trình làm việc an toàn, hướng dẫn sử dụng máy móc, sơ đồ tổ chức mặt bằng, quy trình xử lý vật liệu nguy hiểm và kế hoạch ứng phó sự cố.

• Phê duyệt: Kế hoạch ATVSLĐ phải được chủ đầu tư hoặc đơn vị giám sát phê duyệt trước khi thi công.

Giám sát thi công an toàn

Công việc Giám sát thi công được xếp vào danh mục nghiêm ngặt vì người giám sát đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát rủi ro hàng ngày:

• Kiểm tra Tuân thủ: Đảm bảo mọi hoạt động thi công đều tuân thủ các quy định về ATVSLĐ và Biện pháp thi công an toàn đã được phê duyệt.

• Kiểm tra Thiết bị: Giám sát phải xác nhận các máy móc, thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt (cần trục, vận thăng,…) đã được kiểm định kỹ thuật an toàn và còn thời hạn sử dụng.

• Đình chỉ Công việc: Người giám sát có quyền và trách nhiệm yêu cầu đình chỉ công việc nếu phát hiện nguy cơ tai nạn nghiêm trọng hoặc hành vi vi phạm ATVSLĐ.

An toàn đặc thù cho các giai đoạn công việc về xây dựng

Các yêu cầu về an toàn lao động trong xây dựng cần được cụ thể hóa theo từng loại hình công việc:

Khảo sát xây dựng và thi công cơ sở

• Khảo sát: Đảm bảo an toàn khi làm việc trên địa hình phức tạp, hố khoan, sử dụng thiết bị đo lường an toàn. Cảnh báo nguy cơ về điện, nước ngầm và các công trình ngầm khác.

• Thi công/Lắp đặt: Tập trung vào an toàn làm việc trên cao (sử dụng dây đai, sàn công tác, lưới an toàn); an toàn thiết bị nâng hạ (buộc tải đúng kỹ thuật, tín hiệu chuẩn mực); và an toàn điện, chống cháy nổ.

Sửa chữa, cải tạo, di dời, phá dỡ công trình

Đây là nhóm công việc có rủi ro cực cao do tính chất không ổn định của kết cấu cũ.

• Phá Dỡ: Phải có phương án kỹ thuật chi tiết, bao gồm cả giải pháp an toàn cho việc chống đỡ tạm thời và kiểm soát vật liệu rơi, bụi. Việc phá dỡ phải được giám sát nghiêm ngặt, đảm bảo không ảnh hưởng đến công trình lân cận.

• Sửa Chữa/Cải tạo: Phải cô lập khu vực làm việc, đặc biệt chú ý đến an toàn điện và an toàn không gian hạn chế (hầm, bể chứa) nếu có.

Bảo hành, bảo trì, vận hành, chạy thử công trình

Khi công trình sắp hoàn thành hoặc đã đưa vào sử dụng, yêu cầu an toàn chuyển sang tập trung vào các hệ thống kỹ thuật và tiện ích:

• Vận hành/Chạy thử: Phải có quy trình vận hành thử nghiệm (ví dụ: hệ thống thang máy, PCCC, HVAC) với sự tham gia của các chuyên gia kỹ thuật và cán bộ an toàn. Phải đảm bảo khu vực thử nghiệm được cô lập và có biển báo nguy hiểm.

• Bảo trì: Áp dụng nguyên tắc LOTO (Lock Out – Tag Out – Khoá và Thẻ) để đảm bảo máy móc thiết bị đã được ngắt nguồn năng lượng (điện, khí nén, thủy lực) trước khi tiến hành sửa chữa, bảo dưỡng.

>> Xem thêm: Tăng Cường An Toàn Lao Động Trong Kinh Doanh Khí: Yêu Cầu Pháp Lý Và Bí Quyết Từ HTB LASAFCO

Kết luận

An toàn lao động trong xây dựng không chỉ là tuân thủ bất kỳ văn bản pháp luật nào, mà là chiến lược quản lý rủi ro thông minh. Bằng việc thực hiện nghiêm túc các quy định về huấn luyện, lập kế hoạch chi tiết, và duy trì sự giám sát chặt chẽ trong suốt quá trình từ khảo sát đến vận hành, doanh nghiệp không chỉ bảo vệ tính mạng con người mà còn bảo vệ uy tín, tiến độ và lợi nhuận của chính mình.

Sự an toàn của mỗi người lao động trên công trường chính là thước đo cho sự chuyên nghiệp và phát triển bền vững của ngành xây dựng Việt Nam. Liên hệ ngay HTB LASAFCO để được tư vấn đào tạo, kiểm định an toàn lao động đạt chuẩn!

HTB LASAFCO – Chất lượng là cam kết, sự hài lòng là kết quả.

• Địa chỉ: Số 84 ngõ 255 Lĩnh Nam, P. Vĩnh Hưng, Hà Nội

• Văn phòng giao dịch: LK14-TT2, 96-96B Nguyễn Huy Tưởng, P. Thanh Xuân Trung, Hà Nội

• Văn phòng tại Quảng Ninh: Lô HA 13-1 khu Little Việt Nam, P. Bãi Cháy, tỉnh Quảng Ninh

• Hotline: 093 333 11 81

• Email: info@htblasafco.com